Sự kiện 19-8-1945 kỷ niệm 67 năm Cách mạng tháng 8 thành công
Cách mạng tháng Tám ngày 19 tháng 8 năm 1945 là cuộc cách mạng thắng lợi của Việt Minh với quân Pháp, Nhật và chính phủ Đế quốc. Cách mạng tháng Tám (ngày 19 tháng 8 năm 1945) là cuộc cách mạng thắng lợi của Việt Minh với quân Pháp, Nhật Bản và chính phủ Đế quốc Việt Nam do vua Bảo Đại phê chuẩn. Kết quả chính phủ cũ giải tán và sau đó đến ngày 2 tháng 9 năm 1945, Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Cục diện lúc bấy giờ
Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, phe Phát Xít gồm Đức, Ý, Nhật đánh
lại phe Đồng Minh gồm Anh, Pháp, Liên Xô. Sau có Mỹ và nhiều nước nữa
tham chiến.
Vào tháng 9 năm 1940, ngay giữa Thế chiến thứ hai, Chính phủ Vichy của
Pháp, vì đã đầu hàng Đức Quốc Xã nên đồng ý cho quân đội Nhật Bản đổ bộ
vào Bắc Kỳ.
Ngay lập tức quân đội Nhật dùng đó làm bàn đạp ảnh hưởng đến các chiến
trường Trung Quốc và Đông Nam Á. Trên thực tế, miền Bắc Việt Nam là một
điểm quan trọng trong chiến lược quân sự của Nhật nhằm thống trị toàn bộ
vùng Đông Nam Á. Trong khi chờ đợi cuộc đại thắng của Đức tại Châu Âu,
Nhật tạm thời duy trì hệ thống bảo hộ của Pháp tại Đông Dương. (Trong
những trận đánh lớn hồi đó có thể kể đến việc Hải Quân và Không Quân
Nhật xuất phát từ Cam Ranh và Sài Gòn tiêu diệt Hạm đội Viễn Đông của
Anh).
Thời gian này, Đảng Cộng Sản Đông Dương lãnh đạo nhiều cuộc khởi nghĩa
chống thực dân Pháp, như Khởi nghĩa Nam Kỳ, Khởi nghĩa Bắc Sơn nhưng đều
thất bại. Những binh lính tham gia chiến tranh Thái Lan thực hiện cuộc
Binh biến Đô Lương cũng thất bại.
Vào tháng 5 năm 1941 các lực lượng ái quốc, trong đó nòng cốt là Đảng
Cộng Sản Đông Dương, dẫn đầu bởi Hồ Chí Minh, tập hợp tại một địa điểm
gần biên giới Việt-Trung, tham gia một tổ chức đứng về phía Đồng Minh
giành độc lập cho Việt Nam gọi là Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội. Tổ
chức này thường được gọi vắn tắt là Việt Minh.
Tổ chức này xây dựng một chiến khu do họ kiểm soát ở biên giới Việt
Trung. Ngày 22 tháng 12 năm 1944, Võ Nguyên Giáp thành lập một trung đội
34 người mang tên Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng Quân (một trong
những tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam), ngay sau khi thành lập
đã tiến đánh quân Nhật, mở rộng chiến khu. Trước khi Nhật đầu hàng Đồng
Minh, chiến khu đã bao gồm nhiều tỉnh vùng Đông Bắc Bắc Bộ, gọi là chiến
khu Việt Bắc.
Trong khi đó, phản ứng trước sự kiện Nhật đảo chính Pháp, ngày 12 tháng 3
năm 1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ra chỉ thị
"Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta" nhằm phát động cao trào
kháng Nhật cứu nước (thay đổi hình thức tuyên truyền, tổ chức đấu tranh
để thích hợp với thời kỳ tiền khởi nghĩa, tập dượt quần chúng tiến lên
khởi nghĩa giành chính quyền).
Tại châu Âu, Đức thất trận và đầu hàng ngày 7 tháng 5 năm 1945. Ngày 6
tháng 8, Hoa Kỳ ném hai trái bom nguyên tử trên đảo Hiroshima và
Nagasaki. Ngày 14 tháng 8, Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng vô điều kiện. Do
đó quân Nhật tại Việt Nam dao động và tan rã. Theo tối hậu thư Postdam
của phe đồng minh gửi Nhật ngày 26 tháng 7, quân đội Nhật sẽ bị giải
giới do quân đội Trung Hoa ở bắc vĩ tuyến 16, và do quân đội Anh từ Nam
vĩ tuyến 16.
Dưới sự cai trị của Nhật, từ tháng 10 năm 1944 đến tháng 5 năm 1945, nạn
đói khủng khiếp diễn ra làm 2 triệu người chết. Đây là thời cơ để Việt
Minh xây dựng lực lượng lớn khắp cả nước, họ tập hợp nhân dân cướp các
kho thóc Nhật. Đồng thời, một đại hội đại biểu toàn quốc họp trên chiến
khu, thành lập Quốc dân Đại hội, tức quốc hội lâm thời. Khi Nhật thất
bại, khởi nghĩa nổ ra trên toàn quốc, đó là Cách mạng tháng Tám. Cách
mạng diễn ra nhanh chóng với sự tham gia của hầu hết dân chúng, Việt
Minh giành được chính quyền trên cả nước trong mười mấy ngày.
Diễn biến tại miền Bắc
Khi nhậm chức, bộ trưởng tư pháp Trịnh Đình Thảo của chính phủ Trần
Trọng Kim đã ra lệnh thả hàng ngàn tù chính trị bị Pháp giam giữ trước
đó và cho phép các tổ chức, hội đoàn chính trị được hoạt động công khai.
Tin đồn dân Nhật sắp sửa đầu hàng đã lan tỏa khắp nơi tại miền Bắc, lợi
dụng cơ hội, dân chúng đã tụ tập biểu tình, bãi công nhiều nơi, như ở
Thái Bình vào ngày 11 tháng 8. Từ ngày 12 tháng 8 năm 1945, các đơn vị
Giải phóng quân của Việt Minh lần lượt tiến công các đồn Nhật ở các tỉnh
Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái... và hỗ trợ nhân
dân các tỉnh này tiến lên giành chính quyền tại các tỉnh lỵ.
Hội nghị toàn quốc họp ở Tân Trào ngày 13 tháng 8 năm 1945 đã nhận định
rằng những điều kiện cho Tổng khởi nghĩa đã chín mùi và chuẩn bị lãnh
đạo toàn dân khởi nghĩa.
Ngày 14-8 một số cán bộ Đảng Cộng sản và Việt Minh dù chưa nhận được
lệnh khởi nghĩa nhưng căn cứ vào tình hình hiện tại và chỉ thị "Nhật
Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta" đã quyết định cùng nhân dân
khởi nghĩa, khởi nghĩa lan rộng ra nhiều xã thuộc các tỉnh ở đồng bằng
sông Hồng như Thanh Hóa, Thái Bình...
Ngày 16 tháng 8 năm 1945, một đơn vị Giải phóng quân của Việt Minh do
đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ huy từ Tân Trào (Tuyên Quang) kéo về bao
vây, tấn công quân Nhật ở thị xã Thái Nguyên.
Tổng khởi nghĩa tại Hà Nội
Sáng ngày 18 tháng 8, Uỷ ban khởi nghĩa Hà Nội chuyển trụ sở làm việc về
số nhà 101 Gambetta (nay là phố Trần Hưng Đạo). Các uỷ viên tích cực
chuẩn bị cho công việc sáng hôm sau.
Tinh mơ sáng ngày 19 tháng 8, hàng chục vạn người dân ở Hà Nội và các
tỉnh lân cận theo các ngả đường kéo về quảng trường Nhà hát Lớn Hà Nội.
Khoảng 10 giờ rưỡi, cuộc mít tinh lớn chưa từng có của quần chúng cách
mạng được sự bảo vệ của Thanh niên tự vệ, của tổ chức Việt Minh Hoàng
Diệu Hà Nội đã diễn ra. Đại diện Việt Minh tuyên bố: Tổng khởi nghĩa!
Sau đó một cánh tiến thẳng tới Phủ Khâm Sai, cơ quan đầu não của chính
phủ, và nhanh chóng làm chủ toàn bộ khu vực này. Lính bảo vệ Phủ đã hạ
vũ khí mà không có bất kỳ hành động kháng cự nào trước sức mạnh của nhân
dân Hà thành. Khâm sai Bắc kỳ Nguyễn Xuân Chữ (người mới đứng ra thay
thế ông Phan Kế Toại) bị bắt giữ và đưa về An toàn khu tại Hà Đông.
Cùng thời gian đó, ông Nguyễn Quyết đã chỉ huy nhân dân chiếm Trại Bảo
an binh. Nhưng quân đội Nhật đã can thiệp, đưa xe tăng cùng binh lính
bao vây quanh trại, đòi tước vũ khí của lực lượng cách mạng. Ông Nguyễn
Khang và ông Trần Tử Bình đã quyết định tiến hành đàm phán với quân đội
Nhật vì theo phân tích thì quân Nhật đã rất rệu rã, không còn tinh thần
chiến đấu cao và muốn bảo toàn lực lượng khi rút về nước. Hơn nữa nếu
quân đội Nhật cố ngăn cản thì cũng không được lợi ích gì vì bản thân
chính quyền do họ dựng lên quá yếu ớt, không thể đối trọng với sức mạnh
của Việt Minh. Đúng như dự đoán, sau khi tiếp nhận đề nghị của Ủy ban
Khởi nghĩa, Nhật đã đồng ý rút quân nhưng yêu cầu phải có một cuộc đàm
phán chính thức với cấp chỉ huy tối cao của họ.
Chiều tối 19 tháng 8, phái đoàn đàm phán của Việt Minh do ông Lê Trọng
Nghĩa và cố vấn Trần Đình Long dẫn đầu đã trực tiếp gặp gỡ và đàm phán
với tướng Tsuchihashi - Tổng tư lệnh kiêm Toàn quyền Nhật - ngay tại
Tổng hành dinh quân đội Nhật (nay là 33 Phạm Ngũ Lão). Cuộc đàm phán
diễn ra khá gay go nhưng cuối cùng phía Nhật, đúng như đã được dự đoán,
đã chấp nhận án binh bất động, không can thiệp vào công việc của Việt
Minh; đổi lại binh lính của họ sẽ được bảo đảm an toàn, không bị Việt
Minh tấn công. Họ đã chấp nhận chính quyền cách mạng. Kết quả đàm phán
với Nhật mang ý nghĩa quyết định cho thắng lợi của cuộc tổng khởi nghĩa
Hà Nội bởi phe Việt Minh đã không chỉ tránh được cuộc đối đầu trực tiếp
với lực lượng vũ trang của Nhật mà còn loại trừ mọi hy vọng của các lực
lượng chính trị khác vào khả năng đảo ngược tình thế tại thủ đô vào thời
điểm đó.
Diễn biến tại Huế
Ngày 17/8/1945 chính phủ Trần Trọng Kim tổ chức mít tinh ra mắt quốc dân
nhưng cuộc mít tinh đã trở thành cuộc tuần hành ủng hộ Việt Minh.
Ngày 23/8 khởi nghĩa giành thắng lợi. Cuộc khởi nghĩa có sự đóng góp của
lực lượng Thanh niên tiền tuyến (Thanh niên Phan Anh).
Diễn biến tại miền Nam
Tại Sài Gòn, Huỳnh Phú Sổ kết hợp các tổ chức chính trị Cao Đài, Hoà
Hảo, Việt Nam Quốc dân đảng, Đại Việt Quốc dân đảng... thành Mặt trận
Quốc gia Việt Nam Thống nhất, tổ chức một cuộc biểu tình lớn chống Pháp.
Huỳnh Phú Sổ (1920-1947) là người sáng lập đạo Hòa Hảo.
Ngày 25 tháng 8 năm 1945, Việt Minh mà Thanh niên Tiền phong làm nòng
cốt tổ chức biểu tình và giành chính quyền tại Sài Gòn (nơi chịu sự cai
trị trực tiếp của Nhật).
Đến ngày 28 tháng 8, Việt Minh giành được chính quyền toàn quốc. Hai
tỉnh cướp được chính quyền cuối cùng là Hà Tiên và Đồng Nai Thượng.
Sự kiện vua Bảo Đại thoái vị
Ngày 22 tháng 8, Việt Minh gửi công điện yêu cầu Bảo Đại thoái vị, họ đã
giành được chính quyền. Bảo Đại tuyên bố chấp nhận thoái vị, từ bỏ ngai
vàng và trở thành công dân Vĩnh Thụy. Ngày 30 tháng 8, hàng mấy vạn
người tụ tập trước Ngọ Môn Lâu xem nhà vua thoái vị, ông tuyên bố "Thà làm dân một nước độc lập còn hơn làm vua một nước nô lệ".
Vua Bảo Đại (Đứng giữa).
Sau đó công dân Vĩnh Thụy trao ấn, kiếm cho đại diện Việt Minh Trần Huy
Liệu và được gắn huy chương. Khi vua Bảo Đại chính thức thoái vị, Hồ Chí
Minh ở Tân Trào mới về Hà Nội, dân chúng vẫn chưa biết Hồ Chí Minh
chính là Nguyễn Ái Quốc.
Tuyên ngôn độc lập ngày 2 tháng 9 năm 1945
Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại quảng trường Ba Đình (Hà Nội). Chủ tịch Hồ
Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập và tuyên bố sự khai sinh của một
nước Việt Nam mới: Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bản tuyên ngôn, dựa theo
bản Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ, bắt đầu bằng câu: "Tất cả mọi người
sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có
thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do
và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Hình ảnh Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập vào ngày 2 tháng 9 năm 1945.
Tiếp
theo đó, đất nước non trẻ tổ chức tổng tuyển cử, xây dựng nhà nước dân
chủ độc lập đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, Hồ Chí Minh được 98% ủng
hộ.
Tại Sài Gòn
Ngày 2 tháng 9 năm 1945, hàng ngàn người dân từ nhiều tỉnh và tại Sài
Gòn kéo về quảng trường Norodom (gần nhà thờ Đức Bà) chờ được nghe Chủ
tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập từ quảng trường Ba Đình (Hà
Nội). Nhưng do thời tiết xấu và trình độ kỹ thuật lúc đó, những lời
tuyên bố của Hồ Chí Minh trước quốc dân không đến được với những người
dự mít tinh.
Ông Trần Văn Giàu, Chủ tịch Lâm ủy hành chính Nam Bộ bước lên khán đài
kêu gọi nhân dân đoàn kết chung quanh chính phủ Hồ Chí Minh, nâng cao
cảnh giác, "sẵn sàng đập tan mưu đồ của thực dân, đế quốc trở lại xâm
lược nước ta lần nữa". Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch, người được cử chức Bộ
trưởng Bộ Y tế Chính phủ lâm thời thay mặt chính phủ tuyên thệ trước
quốc dân "Cương quyết lãnh đạo đồng bào giữ gìn đất nước, vượt qua khó
khăn nguy hiểm xây đắp nền độc lập hoàn toàn cho Việt Nam".
Khi cuộc mít tinh chuyển sang biểu tình tuần hành, từ trên những tầng
lầu cao xung quanh, quân Pháp đã nổ súng bắn vào đoàn biểu tình tuần
hành làm 47 người chết và bị thương. Ngày 23 tháng 9 năm 1945, ông Trần
Văn Giàu viết lời kêu gọi Nam Bộ kháng chiến: "Hãy nắm chặt vũ khí trong tay, xông lên đánh đuổi thực dân Pháp, cứu nước. Cuộc kháng chiến bắt đầu..."
Với sự thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945, nhân dân Việt Nam đã
đập tan xiềng xích nô lệ của Pháp trong gần một thế kỷ tại Việt Nam,
chấm dứt sự tồn tại của chế độ quân chủ chuyên chế gần một nghìn năm,
lập nên nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đảng Cộng sản Việt Nam từ
chỗ phải hoạt động bí mật, bất hợp pháp trở thành một đảng cầm quyền và
hoạt động công khai.
Thời gian mở trang 0.072 giây. Số lượt truy cập dữ liệu: 40 Copyright 2009 - Bản quyền thuộc về Trường THPT Chơn Thành - Địa chỉ:Thị trấn Chơn Thành-Huyện Chơn Thành-Tỉnh Bình Phước Tel:06513667235-Fax:06513667235 - Site được phát triển trên mã nguồn NUKEVIET 2.0 - Thiết kế:Phan Minh Chánh & Nhóm BPIT.
![](="./themes/quangninh/images/spacer.gif"){kind=spacer}
